مقدمه

انسان در یک محیط شیمیایی زندگی می‌کند و بسیاری از این مواد شیمیایی را تنفس می‌کند،می‌خورد و از راه پوست جذب می‌کند. برآوردها حاکی از آنست که بیش از 60000 ماده شیمیایی مورد مصرف عموم بوده و گفته می‌شود در حدود 500 ماده شیمیایی جدید در هر سال، وارد بازار می‌گردد. همراه با پیشرفتهای تکنولوژی، آلودگی نیز توسعه یافته است. صنعتی شدن و ایجاد مراکز شهری بزرگ منجر به آلودگی هوا، آلودگی آب و خاک شده است.  علل اصلی آلودگی مربوط به تولید و مصرف انرژی مواد شیمیایی صنعتی و افزایش فعالیت کشاورزی می‌باشد. در این میان علم سم شناسی، با بررسی تاثیرات نامطلوب ایجاد شده در انسان در اثر این آلودگیها و مشخص نمودن ایمنی یا خطر ناشی از آنها، راه را برای فعالیتهای درمانی این آلودگیها باز می‌کند.


سم شناسی به مطالعه اثرات سوء مواد شیمیایی یا فیزیکی بر روی ارگانیسم های زنده گفته مي شود.


تعریف سم : در قرن شانزدهم اعتقاد داشتند همه مواد سمی هستند و هر ماده ای در مقدار مشخصی می تواند سمی واقع شود.آلفرد تایلور سم شناس قرن شانزدهم معتقد بود ماده سمی در مقدار کم دارو و دارو در مقدار زیاد سمی است.


سم:به ماده ای گفته می شود که پس از ورود مقادیر نسبتاً کمی از آن به بدن باعث اختلال در عملکرد طبیعی بدن شده یا  باعث تخریب بافتهای بدن و مرگ می گردد .


مواد سمی که در روندهای بیولوژیک تولید می شوند توکسین(toxin) نامیده می شوند و بر اساس منشاء نام گذاری می شوند.
فیتوتوکسین ،باکتریوتوکسین(اندوتوکسین – اگزوتوکسین)، مایکوتوکسین ، زئوتوکسین

زهر(venom)
• تقسیم بندی براساس منبع
• منشاء طبیعی: گیاهان سمی – جانوران سمی 
• منشأ معدنی و یا ساختگی: سرب- آرسنیک- فلوئور، آفت کشها

مواد سمی به مقادیر مختلف ممکن است وارد بدن شوند. بطور کلی مقدار ماده سمی که وارد بدن می شود دز(Dose) نام دارد.


دزاژ(Dosage) عبارتست از مقدار سم به ازای هر واحد از جرم یا وزن حیوان. دزاژ را می توان بصورت مقدار سم به ازای هر واحد از جرم یا وزن حیوان در واحد زمان نیز توصیف کرد که وقتی در مسمومیت به واژه های حاد، تحت حاد و مزمن اشاره می شود آنگاه مدت زمان و دفعات مواجهه با سم نیز مورد توجه قرار می گیرد.


دز آستانه(Threshold dose): حداکثر مقدار ماده سمی که اثرات سمی بر جای نمی گذارد.


دز کشنده(lethal dose) : کمترین مقدار ماده سمی که در یک زمان معین موجب مرگ می گردد.


دز متوسط کشنده (LD50):  مقدار ماده سمی که به دنبال ورود به بدن یک جمعیت موجب مرگ 50 درصد آنها می شود.


دزاژ بیشتر سموم به شکل میلی گرم برای هر کیلوگرم وزن زنده بیان می شود.ولیکن بصورت ppm یا ppb  نیز بیان می شود.